Deflasyon Nedir? İyi mi Kötü mü?

26.12.2023

203

Fiyatlar üzerinde belirgin bir şekilde düşüş deflasyon olarak ifade edilir. İlk bakışta oldukça iyi bir olay gibi görünse de aslında bu durum piyasadaki düşük talep yüksek arz sonucu ortaya çıkar. Bu da üreticiyi oldukça olumsuz etkiler.

Ekonomide Deflasyon Etkisi

Diğer bir adı ile negatif enflasyon, ekonomide istikrar üzerinde olumsuz bir etki gösterir. Bunun sebebi ise mal ve hizmet alanında talep düştüğü için fiyatında düşmesidir. Bu durum ise belli başlı etkilere sebebiyet verir;

Tüketici Harcamalarında Düşüş:

Negatif enflasyon bulunan bir ülkede tüketiciler fiyatların ilerleyen yıllarda daha da düşeceğini düşünerek harcamalarında erteleme yapabilir. Bu da talebin azalması olarak değerlendirilir. Talep azalınca ekonomideki aktivitelerde zorunlu olarak yavaşlamak zorunda kalır.

İşletmelerin Kar Marjında Yaşanan Azalma:

Azalan talebe göre satış sayılarındaki düşüşler fiyat düşmesine sebebiyet verecektir. Bu da üretici firmanın kar oranı oldukça azalttığı için sektörel bazda olumsuz bir hava oluşturur.

İşsizlikte Artış:

Taleplerin düşmesi üzerine satış yapamayan firmalar işçi çıkarmak veya yeni işçi almama yolunu tercih etmek zorunda kalacaktır. Bu da işsizlik oranının artması olarak değerlendirilir.

Borç Ödemenin Zorlaşması:

İşletmelere veya şahıslara borçlu olan kişiler ekonomideki zayıflamadan dolayı borcunu ödeyemez duruma gelir. Bu da ekonominin bir dişlisinin daha zarar görmesine yol açar.

Yatırım Tedirginliği:

Gelecek dönemlerin belirsizlik içermesi işletmeleri yatırım konusunda sınırlar ve bu da ekonominin büyümesine büyük bir darbe vurur.

Fiyat Değişkenlikleri:

Fiyat düşüşlerinde süreklilik fiyatların belirlenmesindeki durumu da oldukça zorlaştırır.

Ekonomi Politikalarının Uygulanması:

Devlet tarafından deflasyonun önüne geçmek amacıyla sıkı tedbirler ile birlikte 0 faiz oranları uygulaması çok sınırlı etki gösterir ve uzun sürecek zararlı etkilere sebep olur.

Burada sayılan maddeler tamamen genel bir değerlendirme olup yaşanan bölge, uygulanan ekonomi politikalarına göre değişiklik gösterir.

Yaşanan Deflasyon Örnekleri

Yüksek enflasyon örneklerine karşı eksi enflasyon örnekleri oldukça sınırlı olsa da bunlardan bir kaç tanesini ele alalım;

1929 Büyük Buhranı (1929-1933)

Ekim ayının 24’ünde ABD’de başlayan ve kısa zamanda neredeyse bütün dünyaya yayılan bu deflasyon örneği tarihe kara perşembe olarak geçmiştir. Hisse senetlerindeki çöküş ile başlayıp bütün ekonomiyi sarmış ve finansal bir panik ortaya çıkarmıştır. Bu durum 2. dünya savaşına kadar devam ederek uzun yıllar dünya ekonomisinde etkisini göstermiştir.

Japonya’da Uzun Süreli Deflasyon (1990’lar – 2000’ler)

Yaklaşık 17 yıl süren deflasyon Orta Asya’nın en büyük ekonomisine sahip ülkelerden biri olan Japonya’da yaşanmıştır. Bu süre zarfında ekonomik büyüme azaldı ve ülke bu durumla yaşamaya alıştı. Sonraki süreçte uygulanan politikalar sayesinde zorda olsa bu süreç aşıldı.

2008 Küresel Finansal Krizi Sonrası

Tut-sat kredilerinin ABD’de ödenmemesi sonucu başlayan bu kriz bütün dünyaya hızla yayıldı ve uzun süre devam edecek bir deflasyon riskine sebebiyet verdi. Daha önceki deflasyon örneklerinde olduğu gibi uzun yıllar devam etmese de etkisi oldukça hissedilmiştir.

Avrupa Borç Krizi (2010’lar)

Borç krizi yaşayan bazı Avrupa ülkeleri, deflasyon endişesini tekrar gündeme getirdi. Özellikle Yunanistan bu dönemde en çok zarar gören ve ekonomik zorluklar yaşayan ülke oldu.

Son olarak belirtmek gerekir ki deflasyon olgusu hakkında uzmanlar farklı görüşler ortaya koyar. Burada anlatılanlar teknik bağlamda anlatılmış ve yorum katılmamıştır.